Kır-Kent İlişkisine Yeniden Bakmak-II
SEMİNER DİZİSİ
II
Kır ve Kent İlişkisine Yeniden Bakmak
Mart-Haziran 2023
Galatasaray Üniversitesi Toplumsal Araştırmalar Merkezi
Kayıt için: https://forms.gle/XtHNmr3ruRE5Buj1A
GSÜ-BAP desteğiyle, Dr. Cemil Yıldızcan ve Doç. Dr. Didem Danış tarafından yürütülen “Değişen sosyomekansal ilişkiler ve göç bağlamında kırsalı yeniden düşünmek” ve Dr. Cemil Yıldızcan ve Aybala Ertekin tarafından yürütülen "Sürdürülebilirlik ve dayanıklılık bağlamında sosyal dayanışma ekonomileri" başlıklı araştırma projeleri kapsamında, ilki 2022 güz dönemi düzenlenen
Kır ve Kent İlişkisine Yeniden Bakmak
seminerlerinin ikinci bölümü bu yıl bahar döneminde tekrar hayata geçiriliyor.
Geçtiğimiz dönem tarımın dönüşümü, yeni köylülük ve esnaf ilişkileri temaları altında sosyo-ekonomik ilişkiler ve yapılar üzerinden ele alınan tarımsal gıda alanını, bu dönem düzenlenecek seminerler kapsamında Galatasaray Üniversitesi bünyesinde tarımsal dönüşümün kapitalist veçheleri ve küreselleşmiş tarımsal gıda piyasası karşısında yeni alternatif olarak doğan yerelleşme hareketlerini odağa alarak tartışmayı amaçlıyor.
Tarımsal dönüşümü ve kırsalın demografik yapısındaki değişimleri sosyo-tarihsel perspektiften ele alan birinci seminerle başlayacak bu dizi, yerelleşme bağlamında dayanıklı toplulukların inşasının hangi ölçülerde mümkün olabildiğini araştırarak çizdiği ufukla, özellikle tarım ve gıda alanında gelişen ve kapitalizmin yüzleştiği krizler anında görünür hale gelen yeni topluluk temelli stratejilerin de potansiyellerini tartışmaya doğru genişleyecektir.
- Tarım ve Kır Yapısında Son Yüzyıldaki Dönüşümler
Murat Öztürk / 27 Mart 2023 Pazartesi, 15.00
Türkiye’de tarımın ve kırsalın yapısı son yüzyılda görülen doğal şartlar, tarım politikaları, ülke ve dünyadaki gelişmeler ve çiftçilerin bu şartlara uyum çabalarıyla tekrar tekrar şekillendi. 1948’den itibaren artan makineleşme, daha sonra kalkınma politikaları ve ardından 1980 sonrasında neoliberal politikalar, önceki dönemin tersi yönünde köklü dönüşümlere neden oldu. Bu süreçte tarımın yapısı dönüştü, GSYİH ve istihdamdaki payı azaldı. Günümüzde tarımda sürdürülebilirlik, iklim değişimi karşısında kırılganlık ve gıda güvencesi sorunları ulusal ve uluslararası boyutları ile ağırlaşmaya devam etmektedir. Aynı süreçte 1980’lere kadar artan kır nüfusu, bu tarihten sonra azalmaya, kimi köyler de kaybolmaya başladı. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de direnç, uyum, gerileme ve gelişme eğilimlerinin sonucu olarak köysüzleşme, köylüsüzleşme ve yeniden köylüleşme bir arada yaşanmaktadır. Bu süreçte tarım dışı alanlarda çalışma ve gelir elde etme çabasının artışı, şehirden gelen bilgi, sermaye ve diğer şeylerle bütünleşerek, kırları dönüştürürken, kapitalizmin gelişmesi ile şekillenmiş olan köy-kent yarılmasını belirsizleştirmektedir. Bu seminerde, tarım ve kırsal bu belirsizleşme eğilimi ve kapitalizmin gelişim sürecini birlikte ele alan bir bakış açısıyla tartışılacaktır.
- Dünya Piyasalarıyla Bütünleşirken Tarım Nasıl Yerelleşti?
Derya Nizam / 2 Mayıs 2023 Salı, 15.00
Tarımda artan endüstriyelleşme “yersiz ve yurtsuz” olarak isimlendirebileceğimiz bir tarım modelini ortaya çıkarmıştır. Bu modelde tarımsal pratikler yapıldığı bölgedeki ekolojik ve kültürel koşullardan kopuk hale gelmiştir. Bunun trajik sonuçlarından bir tanesi yöreye özgü (yere özgü) çeşitlerin ve pratiklerin kaybolmasıdır. Tarımda artan homojenleşme/standartlaşma baskısı ve bunun beraberinde getirdiği toplumsal sorunlar görünür hale geldikçe “yerelleşme” alternatif bir toplum tahayyülünün merkezinde duran önemli bir kavrama dönüşmüştür. Yerelleşme söylemi bir taraftan örneğin atalık tohumları takas eylemiyle yok olmaktan kurtaran kır-kentli toplulukların arasındaki dayanışma ağlarını (sosyal ağları) güçlendirmiş diğer taraftan meyve/sebze gibi sıradan şeylerin tarihinin ve kültürünün önem kazandığı yeni niş piyasaların oluşmasına katkıda bulunmuştur. Yerelleşme bu bağlamda hem yerel toplulukların dayanıklılığını arttırmaya dönük bir taban hareketi hem kapitalist kazancın yerel ve kültürel değerler üzerinden geliştirildiği bir piyasa hareketi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu seminerde yerelleşmenin bu çetrefilli boyutlarını ele aldıktan sonra tarımın bütünlüğü, yerelliği ve özgünlüğünü sağlamak için ne tür toplumsal ilişki ve yapılara ihtiyacımız olduğu “topluluk” ve “çok-paydaşlılık” kavramlarına odaklanarak tartışılacaktır.
3. Tarımsızlaşan Mega Kentlerde Gıdanın Politik Ekolojisi
Cemil Yıldızcan & Aybala Ertekin / 8 Haziran 2023 Perşembe, 15.00
Pandeminin piyasa mekanizmalarını felce uğratan ve özellikle devletlerin devlet dışı aktörlere aktardıkları bazı rol ve sorumlulukların sahipsiz kalmasıyla sonuçlanan yönetim krizinde gıda alanındaki aktörlerin kurumsal, işlevsel ve etik değerlerde sergilediği çeşitliliklerin toplumsal dayanıklılığın/sürdürebilirliğinin inşası konusundaki rolleri ön plana çıkmakta. Bu bağlamda, kent ölçeğinde tarım-gıda alanındaki ekonomik çeşitliliklere (diverse economies) odaklanarak incelediğimiz sahanın bulgularından hareketle İstanbul ili özelinde gıda üretim, tüketim ve dağıtım süreçlerini bu perspektiften ele almayı öneriyoruz. Ekonominin performatif ontolojisinden hareketle yürüttüğümüz çalışmanın bir parçası olarak bu seminerde, makro kuramsal çözümlemelerin odağının dışında kalmış mevcut toplumsal pratiklerin ve ekonomik aktivitelerdeki çeşitliliğin daha geniş ve kapsayıcı bir çerçevesini sunularak tartışılacaktır.